Przywództwo sytuacyjne to jedna z zaawansowanych metod zarządzania, która coraz częściej znajduje zastosowanie obecnie, w czasach nieustannych zmian. Pandemia a następnie wojna na Ukrainie są modelowymi przykładami tego, że dostosowywanie się do wymagań rynku jest kluczowe, a umiejętność zarządzania zespołami w tym czasie, pozwala ochronić firmę przed kryzysem i wyjść z niego obronną ręką. W związku z powyższym odpowiadamy na kluczowe pytanie: czym jest przywództwo sytuacyjne i jak je wdrożyć w firmie?
Czym jest przywództwo sytuacyjne?
Przywództwo sytuacyjne to metoda zarządzania, która zakłada dostosowanie stylu przywództwa do konkretnej sytuacji i potrzeb zespołu. To elastyczne podejście, które uwzględnia różnice między pracownikami oraz zmieniające się warunki biznesowe. Dzięki temu liderzy mogą skuteczniej wspierać zespół i osiągać cele organizacyjne. W tej koncepcji skuteczny lider jest w stanie zmieniać swoje zachowanie i podejście w zależności od warunków, w jakich pracuje jego zespół oraz od poziomu dojrzałości i umiejętności poszczególnych jego członków.
Założenia przywództwa sytuacyjnego
Koncepcja przywództwa sytuacyjnego została stworzona przez Paula Hersey’ego i Kennetha Blancharda w latach 60. Ich teoria opiera się na dwóch kluczowych wymiarach: zachowanu lidera (wsparcie i dyrektywa) oraz stopniu dojrzałości pracowników (umiejętność i gotowość do wykonywania zadań). Na tej podstawie wyodrębnili oni cztery style przywództwa sytuacyjnego:
- Autokratyczny. Lider podejmuje decyzje samodzielnie i precyzyjnie kieruje pracownikami. Styl ten stosowany jest najczęściej, gdy zespół jest mało dojrzały lub sytuacja wymaga szybkich decyzji. Lider musi nadzorować pracę zespołów i na bieżąco ją korygować.
- Integrujący styl kierowania. Lider nadal kieruje pracownikom, ale bardziej angażuje ich w proces podejmowania decyzji. Styl ten stosowany jest, gdy zespół ma pewne umiejętności, ale potrzebuje wsparcia i kierunku. Zadaniem osoby zarządzającej jest przekazywanie różnych instrukcji, spośród których to właśnie pracownik będzie mógł wybrać preferowane przez siebie rozwiązanie. Styl ten polega więc przede wszystkim na prowadzeniu konsultacji i wspieraniu pracownika podczas mierzenia się z wyzwaniami, które pojawiają się na jego drodze.
- Partycypacyjny. Lider i zespół wspólnie podejmują decyzje, co wzmacnia zaangażowanie pracowników. Styl stosowany, gdy zespół jest dojrzały, a lider chce wykorzystać ich doświadczenie. Lider traktuje pracownika jak partnera, rozmawia z nim i pokazuje mu, że liczy się z jego zdaniem. Jednocześnie zachęca go do samodzielnego rozwiazywania ambitnych zadań.
- Delegujący. Lider oddaje pracownikom dużą autonomię w podejmowaniu decyzji. Styl stosowany, gdy zespół jest bardzo dojrzały i kompetentny, a pracownicy są w stanie samodzielnie wykonywać niemal wszystkie zadania. Lider ma zachęcać do niezależności i podejmowania nowych wyzwań.
Jak wdrożyć przywództwo sytuacyjne w firmie?
Wdrożenie przywództwa sytuacyjnego wymaga kilku kroków:
- Analiza sytuacji. Zrozumienie kontekstu i poziomu dojrzałości zespołu jest kluczowe, aby wiedzieć, który styl przywództwa można zastosować w danym momencie.
- Dostosowanie stylu. Na tym etapie lider wybiera odpowiedni styl przywództwa w zależności od przeprowadzonej wcześniej analizy. Należy jednak pamiętać, że sytuacja może się zmieniać, więc musimy być gotowi dostosować swój styl w miarę potrzeb.
- Komunikacja. W dalszym kroku należy wyjaśnić zespołowi, dlaczego wybraliśmy konkretny styl i czego oczekujemy od pracowników. Klarowna komunikacja pomaga uniknąć nieporozumień.
- Monitorowanie i adaptacja. Niezależnie od tego, jaki styl wybierzemy, należy regularnie oceniać, czy działa on właściwie, a zespół efektywnie wywiązuje się ze swoich obowiązków.
- Rozwój zespołu. Niezależnie od wybranego stylu należy na bieżąco pracować nad rozwijaniem umiejętności i dojrzałości zespołu, aby z czasem mógł on działać w bardziej niezależny sposób.
Przywództwo sytuacyjne to skomplikowane, ale bardzo wartościowe podejście, które może przyczynić się do lepszej współpracy w zespole oraz osiągania bardziej zrównoważonych i trwałych wyników. Pamiętajmy jednak, że nie ma jednego uniwersalnego rozwiązania, a wdrożenie tej metody wymaga elastyczności i cierpliwości.
